Zmniejsz tekst Zwiększ tekst

Przegląd polityki rozwoju obszarów wiejskich

Wprowadzenie

Znaczenie rozwoju obszarów wiejskich

Tereny wiejskie stanowią 90% terytorium Unii Europejskiej i zamieszkuje je ponad połowa ludności 27 Państw Członkowskich. Rozwój tych obszarów jest więc niezwykle istotną dziedziną polityki wspólnotowej. Rolnictwo i leśnictwo mają kluczowy wpływ na wykorzystanie gruntów, gospodarkę zasobami naturalnymi oraz zróżnicowanie działalności gospodarczej prowadzonej przez społeczność wiejską UE.

Przez lata główne cele Wspólnej Polityki Rolnej UE (WPR) pozostawały takie same, jednakże liczne reformy doprowadziły do zmiany wykorzystywanych instrumentów. Początkowo polityka rozwoju obszarów wiejskich stanowiła jedynie element WPR. Jednak gdy w 2000 r. WPR została podzielona na dwa filary, wyodrębniono ją i stała się samodzielną polityką operacyjną.

Pierwszy filar obejmuje płatności bezpośrednie oraz działania na rzecz wsparcia rynkowego, natomiast w zakresie drugiego filara mieszczą się działania na rzecz wieloletniego rozwoju obszarów wiejskich. Oba filary WPR są komplementarne, a polityka rozwoju obszarów wiejskich wpisuje się w ich zakresy.

Od samego początku polityka rozwoju obszarów wiejskich podlegała ewolucji i dostosowywała się do kluczowych priorytetów UE. Nacisk kładziono na sukces inwestycji. Z tego powodu wielu rolników nauczyło się nowych technik produkcji, zmodernizowało obiekty gospodarskie oraz przeprowadziło niezbędną restrukturyzację.

Dzięki temu stali się bardziej konkurencyjni na rynku. Dodatkowo, bardzo restrykcyjne przepisy WPR w zakresie dobrostanu środowiska pozwalają odwrócić niekorzystne tendencje w zakresie bioróżnorodności, emisji gazów cieplarnianych, jakości gleby i wody oraz zachowania krajobrazu naturalnego. W zakres polityki rozwoju obszarów wiejskich wchodzą również kwestie tworzenia nowych miejsc pracy oraz zapewnienia podstawowych usług na terenach wiejskich. Działania te podnoszą jakość życia, co z kolei istotnie przyczynia się do podtrzymywania aktywności i ożywienia społeczności wiejskich.

Najważniejsze zasady polityki rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007–2013 opierają się na rozporządzeniu Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW). Zgodnie z rozporządzeniem, polityka rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007–2013 opiera się na trzech osiach tematycznych i jednej osi horyzontalnej. Więcej informacji na temat Ram Strategicznych UE dostępnych jest tutaj.

Finansowanie WPR

Na podstawie rozporządzenia dotyczącego finansowania WPR w 2007 r. utworzono dwa nowe fundusze. Każdy z nich  służy finansowaniu odpowiedniego filaru WPR, a mianowicie:

  • Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji (EFRG) dla Filaru 1
  • Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) dla Filaru 2.

Wprowadzenie nowego rozporządzenia stanowi postęp zarówno pod względem przedmiotu polityki, jak i realizacji jej celów. Utworzenie jednego funduszu wspierającego rozwój obszarów wiejskich — Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) — oraz jednego zestawu zasad programowania, finansowania, sprawozdawczości i kontroli ma na celu uproszczenie realizacji celów polityki rozwoju obszarów wiejskich.

Nowy fundusz działa na zasadach dostosowanych do potrzeb programowania wieloletniego, wykorzystując struktury organizacyjne i procedury sprawdzone dzięki wieloletniemu doświadczeniu Państw Członkowskich, takie jak akredytowane w Państwach Członkowskich agencje płatnicze czy coroczne rozliczanie rachunków.

Zmiany w polityce rozwoju obszarów wiejskich: Przegląd funkcjonowania WPR

Najnowsze zmiany w polityce rozwoju obszarów wiejskich UE zostały wprowadzone w ramach przeglądu WPR, określanego jako ocena funkcjonowania („Przegląd Zdrowia”) polityki rolnej i obszarów wiejskich. Skutkiem tego procesu była seria zmian polityki uzgodnionych w 2008 r. przez przywódców państw UE. Przegląd funkcjonowania był okazją do zadbania o dostosowanie obowiązujących polityk do wyzwań i możliwości stojących przed obszarami wiejskimi Europy, w tym zmian klimatu oraz rosnącego zapotrzebowania na energię odnawialną.

Zmiany wprowadzone w ramach „Przeglądu Zdrowia” zmierzają do modernizacji, uproszczenia i usprawnienia WPR oraz zniesienia niektórych ograniczeń nałożonych na rolników, aby mogli skuteczniej reagować na sygnały płynące z rynku oraz zmierzyć się z nowymi wyzwaniami. W ramach tych modyfikacji mają zostać ograniczone dopłaty bezpośrednie dla rolników, a fundusze, które były pierwotnie na ten cel przeznaczone, mają być  przesunięte do działań wspierających rozwój obszarów wiejskich. W związku z tym wprowadzono odpowiednie zmiany do Krajowych Planów Strategicznych oraz Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich wszystkich Państw Członkowskich. 17 Państw Członkowskich skorzystało z możliwości przeznaczenia dodatkowych funduszy na cele poprawy dostępu do Internetu szerokopasmowego na obszarach wiejskich. Razem z „Przeglądem Zdrowia” wprowadzono również Europejski Plan Odnowy Gospodarczej, którego celem jest zmierzenie się z konsekwencjami kryzysu finansowego z 2008 r.

Aby uzyskać więcej informacji na temat oceny funkcjonowania WPR, kliknij tutaj.

Aby przejrzeć broszurę Komisji „Polityka rozwoju obszarów wiejskich UE. Odpowiedź na wyzwania”, kliknij tutaj [PDF en].

Ulotka informacyjna „Podstawowe informacje na temat „Przeglądu Zdrowia” WPR oraz Europejskiego Planu Odbudowy Gospodarczej – Modyfikacje PROW” [PDF en]

Informacje dodatkowe