Ulepszanie wdrażania polityki

Typologia i ukierunkowanie terytorialne

Obszary wiejskie w Europie są zróżnicowane pod względem wielu czynników materialnych, społeczno-ekonomicznych, środowiskowych i instytucjonalnych. Różnorodność ta jest jednym z walorów Europy, ale jednocześnie stawia przed państwami członkowskimi wyzwanie właściwego zdefiniowania pojęcia obszarów wiejskich. Definicja ta ma istotne znaczenie w procesie tworzenia unijnej polityki rozwoju obszarów wiejskich i pozwala zapewnić komplementarność z innymi funduszami unijnymi mającymi na celu rozwój obszarów wiejskich, szczególnie tych ze różnicowanymi potrzebami.

Aby sprostać tym wyzwaniom, w 2009 r. utworzono tematyczną grupę roboczą nr 1, której celem jest przede wszystkim poprawa efektywności programów rozwoju obszarów wiejskich (PROW) poprzez lepsze uwzględnienie specyfiki terytorialnej i potrzeb tych obszarów. Grupa ta, pod przewodnictwem Komisji Europejskiej (Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich - DG AGRI), przeprowadziła dogłębną analizę 23 krajowych i 12 regionalnych PROW na lata 2007-2013.

Prace grupy skupiły się na tym, w jaki sposób państwa członkowskie oraz regiony:

• definiowały lub uwzględniały obszary wiejskie w swoich PROW w okresie programowania 2007-2013;
• radziły sobie z kwestią rozgraniczenia i komplementarności pomiędzy różnymi unijnymi i krajowymi funduszami;
• dostosowywały programy do potrzeb terytoriów o szczególnym znaczeniu i oceniały potrzeby tych terytoriów, jak również, w jaki sposób wdrażane były działania i środki w ramach PROW oraz poza nimi w celu sprostania tym potrzebom.

Rezultaty działań

Definicja obszarów wiejskich według OECD**, zaproponowana państwom członkowskim przez Komisję Europejską, została przyjęta tylko w nielicznych krajowych i regionalnych PROW, a wyniki badań grupy roboczej wskazują, że nie odpowiada ona potrzebom wielu państw członkowskich.

Dlatego też, w celu odpowiedniego ukierunkowania działań PROW, państwa członkowskie i regiony korzystają z wielu różnych definicji.

W zależności od potrzeb, definicje te mogą być sklasyfikowane albo jako sektorowe (np. rolnictwo i leśnictwo), albo jako terytorialne (np. obszary kwalifikujące się do działań w ramach osi 3). Państwa członkowskie są w pełni świadome konieczności wyraźnego rozgraniczenia pomiędzy różnymi funduszami UE, ale zauważają również możliwość wzajemnego uzupełniania się środków z EFRROW i innych środków, tak aby sprostać potrzebom rozwojowym obszarów wiejskich.

(**) Według Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) przez pojęcie obszaru wiejskiego rozumieć należy obszar, na którym ponad 50% populacji mieszka w gminach wiejskich. Za gminy wiejskie przyjmuje się te, w których gęstość zaludnienia nie przekracza 150 mieszkańców na km².

Kryteria dla zaktualizowanej typologii obszarów wiejskich

Ze względu na różnorodność obszarów wiejskich w UE ważne jest, aby każde państwo członkowskie i region stosowały nie tylko odpowiednią definicję obszarów wiejskich, ale również odpowiednią ich typologię dostosowaną do konkretnego przypadku.

W związku z tym, zaproponowano trzy kluczowe kryteria, z których można korzystać tworząc typologię obszarów wiejskich:

• zakres niekorzystnych warunków gospodarowania;
• wrażliwość środowiskowa; oraz
• niedogodności społeczno-ekonomiczne.

W celu stworzenia typologii odpowiadającej specyfice danego państwa członkowskiego lub regionu, poszczególnym kryteriom można nadać wagi.

Każde z kryteriów obejmuje poszczególne czynniki (patrz tabela), a każdy z czynników może być mierzony przy wykorzystaniu określonego zestawu wskaźników.

W oparciu o powyższe kryteria, stworzyć można szczegółową typologię pozwalającą dostosować politykę obszarów wiejskich do ich potrzeb.

Ważnymi aspektami, które należy rozważyć w trakcie tworzenia typologii, są również tzw. „nowe wyzwania” polityki rozwoju obszarów wiejskich. Jednakże nie ma możliwości sklasyfikowania tych zagadnień za pomocą wskaźników w sposób uniwersalny.

Najważniejsze raporty

• TGR 1 Raport z etapu 1 [PDF ]
• TGR 1 Raport z etapu 2 [PDF ]
• TGR 1 Raport końcowy [PDF ], Aneks 1 [PDF ], Aneks 2 [PDF ], Aneks 3 [PDF ], Aneks 4 [PDF ]

Rozpowszechnienie wyników

• Ulotka TGR 1 [PDF ]
• Syntetyczny raport końcowy prezentuje najważniejsze wnioski z raportu końcowego w formie bardziej przystępnej dla odbiorcy. Zawiera on rozdziały poświęcone wszystkim najważniejszym częściom prac tematycznej grupy roboczej nr 1 (np. wykorzystanie definicji OECD, komplementarność i podział obowiązków, potencjalne elementy składowe nowej typologii obszarów wiejskich) [PDF ]
• Prezentacja Power Point wyników osiągniętych przez tematyczną grupę roboczą nr 1 przedstawia główne założenia i wyniki prac tej grupy [PPT ]*, [PDF ]

(*) Uwaga: plik jest chroniony przed edycją. Aby z niego skorzystać, wystarczy go otworzyć (klikając dwa razy) i kliknąć na „Tylko do odczytu”.

 

• Artykuły na temat konkretnych zagadnień lub elementów prac tematycznej grupy roboczej nr 1 mają zwrócić uwagę na istotne kwestie:
  • artykuł na temat definicji obszarów wiejskich, [PDF ]
  • artykuł na temat elementów składowych nowej typologii, [PDF ]
  • artykuł na temat podziału obowiązków i komplementarności. [PDF ]
• Studia przypadków – 6 przykładów dotyczących aspektów programowania w celu pokazania możliwości bardziej efektywnego wykorzystania PROW w pozostałej części obecnego okresu programowania, jak również w przyszłych okresach programowania:
  • studium przypadku na temat obszarów Natura 2000 i cennych pod względem środowiskowym [PDF ]
  • studium przypadku na temat specyficznych obszarów rozwoju [PDF ]
  • studium przypadku na temat obszarów wiejskich kwalifikujących się do otrzymania środków w ramach osi 3 [PDF ]
  • studium przypadku dotyczące obszarów ujętych w strategiach lokalnych grup działania (LEADER) [PDF ]
  • studium przypadku dotyczące ONW górskich [PDF ]
  • studium przypadku dotyczące ONW innych niż górskie [PDF ]
• Przykłady typologii obszarów wiejskich: trzy konkretne przykłady państw członkowskich (Włochy – Sardynia, Dania, Finlandia), które rozwinęły typologię obszarów wiejskich.
  • przykład typologii obszarów wiejskich: Dania [PDF ]
  • przykład typologii obszarów wiejskich: Finlandia [PDF ]
  • przykład typologii obszarów wiejskich: Włochy – Sardynia [PDF ]

Aby uzyskać więcej informacji, kliknij tutaj [PDF ]

Powiązane informacje

• Tematyczna grupa robocza nr 2: Powiązania między rolnictwem i gospodarką wiejską w szerszym ujęciu
• Tematyczna grupa robocza nr 3: Dobra publiczne i interwencja publiczna
• Tematyczna grupa robocza nr 4: Mechanizmy wdrażania polityki rozwoju obszarów wiejskich UE