Tworzenie strategii

Co powinno znaleźć się w LSR?

Analiza potrzeb rozwojowych i potencjału regionu z wykorzystaniem analizy silnych i słabych stron, szans i zagrożeń

Społeczno-gospodarczy i środowiskowy kontekst lokalny

W ramach LSR należy przeprowadzić na poziomie objętego nią regionu zwięzłą analizę kontekstu społecznego, gospodarczego i środowiskowego. Pozwoli to na zebranie bazy danych, na których opierać będzie się proces tworzenia strategii (a także, na podstawie których będzie oceniana). Taka analiza umożliwi identyfikację kluczowych wyzwań i szans dla danego regionu, które powinny zostać uwzględnione przez LGD w jej strategii.

Zakres przestrzenny i finansowy oraz szczegółowość analizy powinny być dostosowane do obszaru objętego LSR, a także spójne z LEADER, jego lokalnymi celami i zakresem jego potencjalnych osiągnięć. Zeprezentowane informacje i dane powinny być konkretne, istotne i ściśle związane z obszarem LSR. Jeżeli to możliwe, należy również dołączyć do nich dane podstawowe i trendy. Dane te powinny być spójne i porównywalne w czasie i w przestrzeni. Należy pamiętać, że jakość i adekwatność danych jest dużo ważniejsza niż ich ilość. Analiza może zostać przeprowadzona przez LGD np. przez odpowiednio wykwalifikowanego członka, takiego, jak instytucja akademicka lub doradcza albo przez zewnętrznych ekspertów.
Zob. arkusz informacyjny nr 10: uwzględnianie LSR w ramach szerszego planowania terytorialnego [PDF ]

Analiza może łączyć informacje ze źródeł pierwotnych i wtórnych. Źródła wtórne, takie jak opublikowane statystki zawierające dane podstawowe i trendy, są najważniejszym źródłem informacji. Czasami mogą pojawić się problemy z dopasowaniem przestrzennym zbiorów danych do obszaru LGD, czego przyczyną jest niepokrywanie się tego obszaru z granicami administracyjnymi. Należy rozważyć wtedy przeprowadzenie lub zlecenie niektórych badań. Warto wykorzystać również raporty i badania, szczególnie te dotyczące tych samym problemów i obszarów, które ujęte są w LSR.

Jest to również dobry moment na rozważenie, czy LSR jest dopasowana i komplementarna wobec innych ważnych lokalnych strategii i programów. Jedną z bezpośrednich tego korzyści jest możliwość pozyskania przydatnych danych i analiz lub zidentyfikowanie ich źródeł.
Zobacz film wideo pt. "Focus on the bigger picture"

Sugerowane zbiory danych społeczno-gospodarczych obejmują:

• Liczbę mieszkańców obszaru i ich charakterystykę (profil);
• Liczbę miejsc pracy i ich rozmieszczenie na obszarze;
• Zatrudnienie według sektora i płci, w pełnym i niepełnym wymiarze godzin;
• Umiejętności i kwalifikacje siły roboczej;
• Stopę bezrobocia, najlepiej według regionu, wieku i płci;
• Liczbę i wielkość przedsiębiorstw w regionie, liczbę przedsiębiorstw założonych i zlikwidowanych;
• Dostęp do lokalnej infrastruktury i usług;
• Ubóstwo i niekorzyści wynikające z innych społecznych kwestii (np. dochód, zdrowie, mieszkanie).

Zebrać należy również podstawowe dane środowiskowe i analizy adekwatne dla danego obszaru. Dotyczy to w szczególności danych na temat zasobów środowiskowych ważnych z punktu widzenia strategii..

Zaangażowanie w proces tworzenia LSR

Dobre praktyki w zakresie wdrażania podejścia oddolnego oraz regulacje mówią jasno, że ważne jest nie tylko angażowanie społeczności w tworzenie LSR, ale również pokazywanie, w jaki sposób i jak efektywnie zostało to zrobione. Opis procesu zaangażowania społeczności w tworzenie strategii jest jednym z kluczowych elementów poddawanych ocenie w procesie zatwierdzania. LSR powinna zatem szczegółowo opisywać cały proces zaangażowania oddolnego oraz konsultacji społecznych¹ i dyskusji z interesariuszami. Należy udowodnić prowadzenie tych działań poprzez wyjaśnienie, co zostało zrobione, kto był zaangażowany, w jaki sposób i w jakim stopniu. Strategia powinna podsumowywać wnioski wyciągane przez pojedynczych interesariuszy i wynikające z całościowego zaangażowania społeczności

Using ‘needs analysis’ information

Mireille Groot Koerkamp z holenderskiej LGD podkreśla znaczenie wykorzystania w LSR informacji pochodzących z „analizy potrzeb”.

Zaangażowanie społeczne wpływa zazwyczaj na dwa powiązane elementy LSR:

• Postrzeganie sił, zasobów, potrzeb i szans dla danego obszaru (będących częścią procesu analizy SWOT albo oddzielnego etapu); oraz
• Postrzeganie oceny przedmiotu i zrównoważenia strategii, proponowanych działań i sposób jej realizacji.

W wyniku tych działań będzie można określić adekwatność i trafność przedmiotu LSR, a także perspektywę, z jakiej jest realizowana np. społeczną, gospodarczą lub środowiskową.

Analiza SWOT:

LSR powinna zawierać dobrze przeprowadzoną analizę SWOT opartą na kluczowych charakterystykach obszaru LGD, kontekście społeczno-gospodarczym i środowiskowym, przeglądzie polityk stosowanych na tym obszarze, konsultacjach społecznych i dyskusjach z interesariuszami, a także na wiedzy eksperckiej.

Ale czym jest analiza SWOT i dlaczego jest taka ważna?

Analiza SWOT (silne strony, słabe strony, szanse i zagrożenia) jest prostym narzędziem zarządzania informacjami i ich analizowania, które pozwala na ocenę tych czynników, na które LGD może bezpośrednio wpływać (czyli silnych i słabych stron danego obszaru) oraz czynników zewnętrznych (szans i zagrożeń), z którymi ten obszar musi się zmierzyć. Może być ona stosowana w odniesieniu do całościowej analizy terytorialnej w ramach LSR, jak również do rozwiązywania szczegółowych problemów.

Poprawne wykonanie analizy SWOT jest ważne, gdyż jakość otrzymanych w jej wyniku informacji zależy od tego, kto został w nią zaangażowany oraz w jaki sposób jest kierowana. Częstym błędem w wielu analizach SWOT jest przedstawienie jedynie list lub macierzy zagadnień uporządkowanych w czterech kategoriach. To nie wystarcza do uzasadnienia strategii. Kluczowym elementem procesu SWOT jest analiza. Jest to warunek konieczny dla efektywnej oceny potrzeb i określenia adekwatnych celów odpowiadających potrzebom i szansom danego obszaru.

Efektywny proces SWOT musi zatem obejmować analizę skutków zidentyfikowanych czynników dla danego obszaru i jego mieszkańców. Analiza powinna stanowić podstawę ustalenia priorytetów w odniesieniu do najważniejszych kwestii i działań oraz do lokowania zasobów.

Focus on the bigger picture

Ines Jordana z PK ENRD radzi, w jaki sposób wykorzystać LSR jako strategiczne narzędzie rozwoju terytorialnego

Analiza SWOT powinna łączyć bazę danych, zaangażowanie społeczne i proponowany program. Dlatego też obejmuje ona elementy ilościowe i jakościowe i byłoby dobrze, gdyby obejmowała również odpowiednie bazowe i kontekstowe wskaźniki, które później będą służyły w ocenie realizacji strategii. Analiza SWOT pokazuje potencjalne powiązania pomiędzy poszczególnymi problemami i może wskazać szanse na ich innowacyjne rozwiązanie. Jest ona zgodna z logiką interwencji LSR, gdyż łączy potrzeby i szanse z rozwojem celów LSR. Stanowi tło dla oceny uzasadnienia i adekwatności LSR.

Wytyczne w zakresie efektywnego prowadzenia analizy SWOT dostępne są na 64. stronie przewodnika KE pt. Cykl zarządzania projektem²

Interact with the community

Jenny Nylund ze szwedzkiej KSOW udziela wskazówek, jak zaangażować i współpracować z różnorodną grupą ludzi w trakcie procesu tworzenia i realizacji LSR.

Powrót do "Co powinno znaleźć się w LSR?"

¹Zob. część zestawu narzędzi LEADER nt. podejścia partycypacyjnego.
²Zob. arkusz informacyjny: "Cykl zarządzania projektem"